Invloed van zon op de huid
De zon vormt het centrum van ons zonnestelsel en heeft een dwarsdoorsnede 109-maal zo groot als
die van de aarde.
Door verschillende reacties in het binnenste van de zon ontstaat een grote hoeveelheid energie die in alle richtingen van het zonnestelsel wordt uitgezonden.
Slechts een klein deel van deze energie bereikt als zonnestraling onze aarde en is daarmee een
geliefd onderwerp voor gesprek, zowel voor voor- als tegenstanders van zonnestraling.
Iedereen kent de regenboog die ontstaat wanneer de zon doorkomt op een regenachtige dag.
Aan de hand van de regenboog wordt duidelijk dat zonlicht niet wit is, maar is opgebouwd uit
verschillende kleuren licht in de volgorde blauw, groen, geel, oranje en rood.
Meer kleuren dan in de regenboog bestaan er in ons heelal niet.
Alle andere kleuren die we waarnemen, zijn mengsels van deze vijf kleuren die het zichtbare deel van de regenboog vormen.
De regenboog is echter breder dan wij met het oog kunnen waarnemen.
Aan de blauwe kant van de boog bevindt zich nog de ultraviolette straling en aan de rode kant de
infrarode straling.
Deze beide stralingssoorten zijn de onzichtbare delen van de regenboog.
Ongeveer vijftig procent van de zonnestraling bestaat uit infrarood, vijfenveertig procent uit zichtbaar licht en vijf procent uit ultraviolette straling.
Ultraviolette straling
De straling die in het dagelijks leven de meest directe gevolgen heeft, is de ultraviolette straling.
Ultraviolette straling is evenals de infrarode straling niet zichtbaar voor het menselijk oog.
Infrarode straling kun je wel voelen: het is de warmte die je voelt wanneer je het lichaam aan de zon
blootstelt. Ook andere warmtebronnen zoals een open haard of straalkachel zenden infrarode straling uit.
Ultraviolette straling kun je niet zien en ook niet voelen.
Dit maakt deze stralingssoort zo verraderlijk.
Pas een dag nadat je te veel ultraviolette straling hebt gehad, zie en voel je de gevolgen.
De huid wordt dan rood en voelt branderig aan, een verschijnsel dat we kennen als zonnebrand.
Deze onderverdeling heeft te maken met de golflengte van de straling.
ULTRAVIOLET A
• 98,7% van de UV-straling op aarde is UV-A. UV-A is langgolvig licht. De ozonlaag heeft hierop weinig invloed.
• Veroorzaakt huidveroudering.
• Gaat grotendeels door glas en kleding. Veroorzaakt het verkleuren van stoffen en verf.
• Veroorzaakt melanoom, de dodelijkste vorm van huidkanker.
ULTRAVIOLET B
• 1,3% van de UV-straling op aarde is UV-B. UV-B is kortgolvig licht. De ozonlaag heeft hierop een grote invloed.
• Zet zuurstof om in ozon en herstelt zo langzaam de ozonlaag.
• Veroorzaakt zonnebrand het rood worden van de huid (erytheem) en bruin worden.
• Gaat niet door glas.
• Veroorzaakt andere vormen van huidkanker.
• 270-300 nm zijn de beste golflengtes voor de vorming van vitamine D.
ULTRAVIOLET C
• Deze dodelijke uv-straling wordt volledig door de atmosfeer tegengehouden.
• Zet zuurstof om in ozon en herstelt zo langzaam de ozonlaag.
Bruinen en zonnebrand
Iedereen heeft in zijn of haar leven wel eens een zonnebrand opgelopen.
Een zonnebrand is een reactie van de huid wanneer deze te veel ultraviolette (=UV) straling van de
zon krijgt.
Per definitie kan dit dus bij iedereen optreden, bij zowel lichte als donkere huidtypen.
Mensen met een donker huidtype kunnen alleen langer in de zon verblijven zonder dat ze
verbranden.
De Latijnse benaming voor zonnebrand is “dermatitis solaris”.
Wie te lang in de zon ligt, verbrandt.
De roodheid die bij zonnebrand ontstaat, is tussen elf en twee uur ’s middags vooral te wijten aan UV-B en in de namiddag aan UV-A.
Zonnebrand kan ook veroorzaakt worden door kunstmatige zon apparatuur of tijdens lichttherapie
vanwege een huidziekte.
In de meeste gevallen zijn deze apparaten echter zodanig afgesteld dat onvoldoende straling wordt
uitgezonden om verbranding te veroorzaken.
De verbranding door de zon wordt behalve door roodheid ook gekenmerkt door warmte, zwelling en
pijn.
Verstandig zonnen
Wie voorzichtig met de zon omspringt, voorkomt verbranding en ontwikkelt een mooie bruine kleur.
Toch moet men zich realiseren dat de zo begeerde bruine kleur in feite niets anders is dan een
beschermingsmechanisme van het lichaam bij blootstelling aan zonlicht.
Onder invloed van zonlicht gaan de pigmentcellen in de huid over tot het maken van pigmentkorrels
die worden afgegeven in de opperhuid.
Dit pigment in de huid zorgt ervoor dat de grootste hoeveelheid ultraviolette straling wordt
geabsorbeerd en gereflecteerd, waardoor minder schadelijke straling diep in de huid doordringt.
Hoe bruiner de huid wordt, hoe beter deze beschermd raakt tegen de schadelijke straling.
Daarnaast treedt bij regelmatige blootstelling aan zonlicht een verdikking op van de opperhuid
waardoor ook een verhoogde filtering en weerkaatsing van het licht optreedt.
De pigmentatie en de verdikking van de huid samen, kunnen een bescherming tegen UV-straling
veroorzaken met een factor van ongeveer twintig.
In feite heeft iedereen die bruin is, zijn of haar huid zodanig aan de zon bloot gesteld dat het lichaam
zich genoodzaakt zag zich tegen deze straling te beschermen.
Anti zonnebrand middelen
Het scala van zonwerende middelen wordt alsmaar groter en groter. Ieder jaar wordt de markt
overspoeld met nieuwe producten die een nog weer betere en hogere bescherming bieden tegen de
zon dan hun voorgangers.
De bescherming tegen de zon wordt uitgedrukt in de zogenaamde beschermingsfactor of sun
protection factor (SPF).
Simpel uitgelegd betekent een beschermingsfactor van bijvoorbeeld 10, dat iemand bij gebruik van
het betreffende product 10 x zo lang in de zon kan blijven zonder te verbranden als zonder het
gebruik van dit product.
De meeste fabrikanten vermelden op de verpakking alleen de SPF tegen UV-B stralen.
Dit is begrijpelijk omdat dit de straling is die de meeste verbranding veroorzaakt.
De meeste producten hebben dan ook alleen een SPF die werkzaam is in het UV-B spectrum.
Nu is het zo dat één dag zonlicht duizendmaal zo veel UV-A bevat als UV-B.
Beschermt men zich alleen tegen de UV-B stralen, dan kan men aan het einde van de dag toch
verbrand zijn, maar dan door de UV-A stralen.
Daarom is het dus zo belangrijk dat een zonnebrand werend middel zowel bescherming biedt tegen de UV-A als de UV-B stralen.
De laatste tijd komen er gelukkig steeds meer producten bij die tevens een SPF bevatten tegen UV-A
straling.
Producten die een hoog filter bevatten tegen zowel UV-B als UV-A bieden de beste bescherming.
De negatieve effecten van de zon worden tegenwoordig op alle mogelijke manieren besproken en via
de media bekend gemaakt.
Vooral de relatie tussen ultraviolet licht en huidkanker veroorzaakt veel onrust.
Terecht wordt regelmatig gewezen op de risico’s van overmatige blootstelling aan zonlicht.
Het scala zonnebrand werende middelen waarmee men zich tegen de schadelijke gevolgen van de zon kan beschermen, wordt steeds uitgebreider.
